دانلود کتاب لب التواریخ تالیف یحیی‌بن عبدالطیف قزوینی

“کتاب لب التواریخ” تالیف یحیی‌بن عبدالطیف قزوین، یکی از مهمترین منابع تاریخی و جغرافیایی دوره صفوی‌ست. این کتاب در قرن دهم هجری به دست یحیی‌بن عبدالطیف قزوینی نگاشته شده و شامل توصیفات و روایاتی درباره تاریخ و جغرافیای صفویان می‌باشد. موضوعاتی چون روزمره‌ها، جغرافیا، زندگی مردم و توصیف شهرها در این کتاب مطرح شده است. نویسنده در مقدمه کتاب می‌گوید که از جوانی به علت علاقه به تاریخ، به ثبت همه وقایع مهم و تاریخ وفات مشاهیر از هجرت تا عهد خود می‌پرداخت و بنابراین، انگیزه‌های تألیف این کتاب جامع، از دوران شباب برایش فراهم آمده بود تا آنکه آن را به دستور بهرام میرزا پسر شاه اسماعیل فراهم آورد و در ذی الحجه سال 948ق به پایان رسانید.

کتاب لب التواریخ به چهار بخش، به شرح زیر تقسیم شده است:

بخش اول: در دو فصل، در بیان تاریخ و احوال پیامبر(ص) و ائمه معصومین(ع) می‌باشد.
بخش دوم: در مورد پادشاهانی است که قبل از اسلام بوده‌اند و دارای چهار فصل است:
پیشدادیان: یازده تن که مدت حکومتشان ۲۴۵۰ سال بوده است.
کیانیان: یازده پادشاه که مدت ملکشان ۷۳۴ سال بوده است.
ملوک طوایف: بیست و دو تن که مدت ملکشان ۳۱۷ سال بوده است.
ساسانیان: اکاسره نیز خوانده شده‌اند و سی و یک تن بوده و مدت ۵۲۰ سال، حکومت کردند.

بخش سوم: در سه مقاله و شش باب به شرح زیر، به پادشاهان دوره اسلامی اختصاص یافته است:
مقاله اول: خلفای راشدین، مقاله دوم: بنی امیه، مقاله سوم: بنی عباس و شش باب چنین است:
طبقات سلاطین ایران که در زمان عباسیان، متصدی امر سلطنت بوده‌اند، شامل یازده فصل (طاهریان، صفاریان، سامانیان، غزنویان، غوریان، آل بویه، سلجوقیان، خوارزمشاهیان، اتابکان، اسماعیلیان مغرب و ایران و سلاطین قراختای کرمان).
مغولان از چنگیزخان تا ابوسعید میرزا بهادر خان.
ملوک طوایف که بعد از سلاطین مغول در ایران حکومت کردند (بین مغول و تیمور). در پنج فصل (چوپانیان، ایلکانیان، شیخ ابواسحاق اینجو و مظفریان که خود مشتمل بر دو مقاله است در ذکر شیخ ابواسحاق و مظفریان، ملوک کرت و سربداران).
امیر تیموریان.
پادشاهان ترک که مشتمل است بر دو فصل ترکمانان آق قویونلو و قراقویونلو.
ازبکیان که بعد از سال ۹۰۰ هجری به ماوراء النهر و خراسان آمده‌اند.

بخش چهارم: تاریخ صفویان که مقصود اصلی از تألیف کتاب می‌باشد.

درباره یحیی‌بن عبدالطیف قزوینی:

از نکات قابل توجه کتاب آنکه نویسنده آن، مغضوب سلاطین صفوی گردیده، اما قبل از مغضوب شدن، در رکاب شاه طهماسب بوده است. چون وقتی به فتح قلعه‌های گلخندان و استا می‌رسد و کشته شدن مرادبیک و به آتش سوزاندن او و سپس خوردن گوشت وی را توسط سپاه کینه خواه!! شرح می‌دهد، می‌نویسد: «مؤلف این مختصر در این سفر، دولت آسا در رکاب ظفرانتساب بود و مشاهده این وقایع می‌نمود»

درباره مذهب نویسنده، اکثر تذکره نویسان، او را سنی دانسته‌اند. همان طور که درباره زکریای قزوینی، فردوسی، ابن سینا و دانشمندان دیگر هم گفته شده است. همان طور که از گفته استاد فقید دکتر ذبیح الله صفا مستفاد می‌شود، چون وی نمی‌خواسته و نمی‌توانسته تشیع صفوی را بپذیرد، بنابراین، معاندین این وصله را به او چسبانده‌اند. در سراسر کتاب او هم مطلبی که دلالت بر سنی بودن او بکند، دیده نمی‌شود.

به خاطر اهمیتی که کتاب لب التواریخ داشته است، پس از تألیف، مورد استناد نویسندگان بعد از خود قرار گرفته؛ به‌طوری که اثر مستقیم و غیر مستقیم آن را در کتاب‌های «خلاصة التواریخ» و «تاریخ ایلچی» نظام شاه و «منتخب التواریخ» مظفری می‌بینیم.