دانلود کتاب بیست باب در اسطرلاب اثر خواجه نصیرالدین طوسی

سال نگارش این رساله معلوم نیست ولی می‌دانیم که چکیده اثر دیگری از خواجه نصیرالدین طوسی به‌نام کتاب بیست باب در اسطرلاب است که خود آن را تلخیص کرده است. خواجه نصیرالدین طوسی در این تلخیص بابهای مختلفی از بیست باب را که در موضوع واحدی نوشته شده‌اند. بیست باب در معرفت اسطرلاب، رساله کوتاهی از خواجه نصیرالدین طوسی به زبان فارسی در آشنایی، شناخت اجزا و بعضی کاربردهای اسطرلاب. این رساله، که به اختصار بیست باب در اسطرلاب نیز خوانده شده. تنها براساس تعداد بابهایش به بیست باب مشهور شده، و مؤلف این نام را برای آن انتخاب نکرده است.

فهرست مطالب کتاب بیست باب در اسطرلاب:

• در معرفت القاب آلات و خطوط و دوایر اسطرلاب
• در معرفت طالع از ارتفاع درجه آفتاب را از منطقه البروج طلب باید کرد
• در معرفت ارتفاع از طالع و این بابت عکس باب پیشین است در اختیارات بدین حاجت افتد
• در معرفت میل آفتاب و غایت ارتفاع
• در معرفت ساعات صبح و شفق نظیر درجه آفتاب را
• در معرفت ظل از ارتفاع و ارتفاع از ظل ظل که
• در معرفت دائره و ساعات مستوی و معوج و اجازای آن درجه آفتاب را
• در معرفت ارتفاع گرفتن از آفتاب و ستارگان و ارتفاع چنانچه مشهور است
• قسم تحت الارض
• بروج دوازده گانه
• و صدها مطالب دیگر

اسطرلاب چیست؟

اُسطُرلاب (به یونانی: اَسْترُلابُن (ἁστρολάβον)؛ اَسْترُن (ἄστρον)، ستاره + لامبانِئین (λαμβάνω)، گرفتن)،[۱] (به پارسی باستان:استاره‌یاب) ،(گونه‌های دیگر: اُسترلاب، اُصطرلاب، سُتُرلاب، سُطُرلاب، صُلاّب)، از ابزارهای قدیم نجوم و طالع‌ بینی است.

اسطرلاب وسیله‌ای در نجوم رصدی بوده و اکنون بیشتر برای کاربردهای آموزشی بکار می‌رود. سطرلاب رایج و معمولی دستگاه و صفحه مدور فلزی است که از جنس برنز یا برنج یا از آهن و فولاد یا تخته به طرز بسیار دقیق و ظریف و مستحکمی ساخته شده و برای مطالعات و محاسبات کارهای نجومی از قبیل پیدا کردن ارتفاع و زاویه آفتاب، محل ستارگان و سیارات و منطقه البروج و به دست آوردن طول و عرض جغرافیایی محل در تمام مدت شبانه روز و فصول مختلف سال بکار برذه می‌شود.